NVKN

• 15 aug. 2023 09:30:00

IN MEMORIAM Dr. Christa (M.C.B.) Loonen 1935-2023, kinderneuroloog van het eerste uur

Op 22 juni 2023 overleed op de leeftijd  van 88 jaar onze voorganger en mentor Christa Loonen. Wij herinneren haar als een uitstekende kinderneuroloog met hart voor de patiënten en ouders, een inspirerend opleider en kritisch onderzoeker. Maar vooral was zij  een  warme, hartelijke en attente vrouw  die ieder die met haar samenwerkte veel ruimte bood. Ze heeft een voorbeeldfunctie gehad en was een raadgever in moeilijke situaties.

Zij werd geboren als tweede van zes kinderen in Solo, in het vorstendom Soerakarta in toenmalig Nederlands Indië.  Het ouderlijk gezin, moeder met de kinderen brachten tijdens de oorlog 3 jaar door in een kamp en vader was te werk gesteld aan de Birma spoorlijn. Het gezin werd in 1945 herenigd in Singapore, en keerde vervolgens terug naar Nederland. Christa behaalde in 1953 het eindexamen Gymnasium B aan het R.K. Lyceum voor meisjes “Fons Vitae” in Amsterdam en studeerde vervolgens geneeskunde aan de Gemeente Universiteit aldaar, gevolgd door coassistentschappen aan de Stichting Klinisch Hoger Onderwijs in Rotterdam waar ze in 1960 tot arts werd bevorderd.   

De opleiding tot Zenuwarts  volgde Christa in de Ursula Kliniek in den Haag (hoofd Neurologie dr J.M.J. Tans)  en de opleiding Psychiatrie in de “Willem Arntzhoeve” in den Dolder en in de kliniek voor Psychiatrie van de R.U. Utrecht  Tijdens de Psychiatrie stage in Utrecht  leerde ze Kobus Willemse kennen, die  zich in het AZU bezig hield met kinderen met neurologische problemen. Zij vertelde dat hij zeer gastvrij was en dat ze vaak meeging met de klinische visite en betrokken werd in het bespreken van  kinderneurologische problemen. Van 1968-1971 kreeg ze de gelegenheid om als wetenschappelijk hoofdmedewerker in de Kliniek voor Kindergeneeskunde van het St Radboud Ziekenhuis in Nijmegen de neurologische consulten uit te voeren. Zij werkte daar nauw samen met dr. Nan Krijgsman, een kinderarts met kinderneurologische expertise, opgeleid in het Boston Children’s Hospital. Ook liep zij visites mee met dr. Fons Gabreëls, die vanuit de Neurologie een kinderneurologische afdeling aan het opzetten was. Kortom, zij had de gelegenheid zich onder te dompelen in de kinderneurologie en zich te ontwikkelen tot een self-made kinderneuroloog.  Bij het opzetten van een sectie Kinderneurologie van de Vereniging voor Neurologie en Psychiatrie in 1969 stond zij aan de wieg samen met de collegae neurologen  Willemse, le Coultre, Fleury, van Crevel en Staal.

Deze sectie Kinderneurologie evolueerde uiteindelijk in de Nederlandse Vereniging voor Kinderneurologie, opgericht ten huize van Christa Loonen in Bergschenhoek in 1975.   Bij het aantreden van Arthur Staal als hoogleraar en hoofd van de afdeling Neurologie in het toenmalige Dijkzigt Ziekenhuis in Rotterdam  in 1971 werd zij gevraagd een afdeling Kinderneurologie op te zetten in Dijkzigt EN in het – toen nog zelfstandige – Sophia Kinderziekenhuis. Aldus geschiedde. Door haar doorzettingsvermogen, gevoel voor planning en organisatie, goed onderhandelaarschap  en vooral ook haar charme en warme persoonlijkheid kreeg ze het voor elkaar dat de kinderneurologische zorg in het Sophia Kinderziekenhuis en het Dijkzigt ziekenhuis gerealiseerd werd op een eigen afdeling, die gedeeld werd met de (kinder)neurochirurgie. Natuurlijk deed ze dit niet alleen. Ze creëerde een zeer gemotiveerde groep (kinder)neurologen die probeerden het vak op een hoger niveau te tillen. Aanvankelijk waren dit Wim Feikema en Ay Tjiong Tjiam, en na hun vertrek naar de periferie Willem Frans Arts, Hans Stroink, en Coriene Catsman-Berrevoets. Ten aanzien van de pilaren van de academie: onderwijs, patiëntenzorg en wetenschap, bleek dat vooral de eerste twee haar passie hadden. Zij leidde menig kinderneuroloog op en zorgde ervoor dat vele neurologen die werden opgeleid in het Dijkzigt ziekenhuis een ruime kennis meenamen van de normale en abnormale ontwikkeling van het kind en er niet tegenop zagen om ouders met een kind met een mogelijk neurologisch probleem op hun poli te zien. Ze creëerde de mogelijkheid van laagdrempelig en vooral vriendelijk, sturend  en didactisch overleg over deze problematiek en hielp zo deze op te lossen. Zo nodig was ze ook altijd bereid het betreffende kind over te nemen. Beddenproblematiek en personeelsproblemen bestonden in die tijd nog niet(!).

Wetenschap was misschien niet haar grootste liefde, maar de klinische beschrijving van de Ziekte van Pompe – leidend tot haar proefschrift verdedigd op 7 november 1979 - en de daaropvolgende intensieve contacten en goede samenwerking met de collegae van de klinische chemie en klinische genetica t.a.v deze aandoening gaven haar grote voldoening, zeker door de enorme vooruitgang in de behandeling van deze aandoening, geïnstigeerd door haar student van toen en nu hoogleraar kindergeneeskunde met speciale opdracht metabole ziekten Ans van der Ploeg.

In begin jaren negentig begeleidde ze de verhuizing van het Sophia Kinderziekenhuis en vooral de transitie van het SKZ naar een Universitair Kinderziekenhuis tot in de puntjes. Ze zorgde ervoor dat de Kinderneurologie werd gepositioneerd in de Kinderchirurgische groep samen met de Kinderneurochirurgie en de Plastische Chirurgie. Dit bleek een belangrijk uitgangspunt voor de verdere ontwikkeling  van de Kinderneurologie binnen het ErasmusMC Kinderhersencentrum.  

Na haar afscheid van de actieve medische praktijk in 1995 bleef zij steeds bijzonder geïnteresseerd in de wederwaardigheden van “haar” afdeling, maar ook in de persoonlijke situatie van de kinderneurologen die zij had opgeleid. Met verschillende van hen onderhield zij vriendschappelijke relaties, ook na haar verhuizing van Bergschenhoek naar Soest – dichter bij haar familie. Zij bleef actief in vrijwilligerswerk totdat zij begin 2023 door ziekte werd overvallen en snel verzwakte. Ook de manier waarop zij met haar ziekte in de laatste fase omging was een voorbeeld voor ons allen.

Ze zal zeer worden gemist.

Prof. Em Willem Frans Arts

Dr Coriene Catsman- Berrevoets